Odwiecznym problemem wielu miłośników frytek i innych smakołyków „kąpanych” w głębokim tłuszczu jest nazwanie urządzenia do frytowania. Jeżeli Ty także głowisz się czy jest to frytownica, czy frytkownica, zachęcam do zapoznania się z dalszą częścią niniejszego artykułu.
Jak łatwo zauważyć wielu producentów i sklepów tych dwóch rzeczowników używa zamiennie. Niestety jest to błędne, a co gorsza mylące działanie, które powinno być jak najszybciej wyjaśnione. Po bliższym zapoznaniu się z owym zagadnieniem można stwierdzić, że obie wspomniane formy są, jak najbardziej poprawne. Oczywiście jednak ich znaczenie nieznacznie różni się od siebie, co warto przedstawić dokładniej.
Urządzenie do wytwarzania frytek, swoją nazwę zawdzięcza od rozszerzenia formatu słowotwórczego, które często stosowane było w polszczyźnie: –ownica. Ten tym zakończenia występuje także w takich wyrazach jak kratownica, czy tortownica. Tworzenie wyrazu pochodnego polega na dodaniu rozszerzenia do podstawy słowotwórczej. W przypadku naszego dylematu, wyrazem podstawowym jest frytka. Podczas jego deklinacji, czyli odmiany przez przypadki możemy zauważyć, że za podstawę słowotwórczą służy nam wyraz frytk.
- mianownik (kto? Co?) – frytk-a
- dopełniacz (kogo? Czego?) – frytk-i
- celownik (komu? Czemu?) – frytc-e
- biernik (kogo? Co?) – frytk-ę
- narzędnik ((z) kim? (z) czym?) – frytk-ą
- miejscownik (o kim? o czym?) – frytc-e
- wołacz – frytk-o
Idąc konsekwentnie danym tropem, po dodaniu do naszej podstawy słowotwórczej przyrostku -ownica, ewidentnie otrzymujemy wyraz FRYTKOWNICA. Jest to forma spotykana w słownikach. Aby otrzymać wyraz frytkownica, za wyraz podstawowy w tym wypadku musiałby posłużyć nam termin fryk. Istnieje przypuszczenie, że taka forma mogła powstać jako zgrubienie od słowa frytka-fryta. Jest to jak najbardziej istniejący wyraz, który oznacza:
stop lub spiek szkliwa ceramicznego rozdrobniony do postaci granulatu lub łusek, dodawany do szkliwa podczas procesu szkliwienia wyrobów ceramicznych (cyt: http://pl.wikipedia.org/wiki/Fryta).
W związku z powyższym frytownicą, można by było nazwać sprzęt do produkowania szkła, jednakże urządzenie to posiada swoją nazwę i jest nią frytownik.
Nasuwa się więc pytanie, skąd nazwa frytownica? Okazuje się, że w słowniku języka polskiego występuje jeszcze jeden czasownik frytowanie, który oznacza czynność smażenia w głębokim i gorącym tłuszczu. Bez problemu od tego też wyrazu można stworzyć rzeczownik jakim jest FRYTOWNICA.
Wniosek z powyższych rozważań można w skrócie przedstawić w następujący sposób.
Frytkownica jest urządzeniem do wytwarzania i przygotowywania frytek.
Frytownica jest sprzętem za pomocą którego przygotowuje się przysmaki smażone w gorącym i głębokim tłuszczu- czyli do frytowania.
Frytownik to piec, w którym wytwarza się fryt – stop szkliwa ceramicznego.
Po tak dokładnym wyjaśnieniu terminologii trzech tak podobnych wyrazów, myślę że nie powinno być problemu z odróżnieniem „co do czego służy”. Cała nadzieje teraz spoczywa w rękach producentów, którzy tak czy inaczej większość swoich urządzeń do smażenia w głębokich tłuszczu nazywają frytkownicami.
Źródło:http://lukaszrokicki.pl/2012/02/26/frytkownica-czy-frytownica/